ทักษะทางด้านข้อมูล (Data Literacy) คือทักษะที่สำคัญสำหรับคนทำงานในยุคปัจจุบัน ซึ่งเป็นยุคที่โลกเต็มไปด้วยข้อมูล (Data) ทักษะการอ่าน (Reading literacy) คือการที่เราสามารถอ่านแล้วเข้าใจสามารถแปลมาเป็น Information ได้ ทักษะทางด้านข้อมูลก็เช่นกันหมายถึงเราสามารถอ่านข้อมูลเช่นตัวเลข กราฟ Dashboard ต่างๆ แล้วเข้าใจสามารถแปลมาเป็น Information ได้ รวมถึงมีทักษะในการที่จะโต้แย้งกับข้อมูลได้
ทักษะทางด้านข้อมูลมีหลักสำคัญอยู่ 4 ด้านคือ
- 1) Reading: มีความสามารถในการอ่านข้อมูลและเข้าใจความหมาย
- 2) Working: มีความสามารถในการทำงานกับข้อมูล คือมีความคุ้นเคยและรู้สึกเป็นเรื่องปกติในการเห็นข้อมูล การดูกราฟ ดูตัวเลข และเข้าใจได้ว่าข้อมูลนั้นถูกต้องหรือไม่
- 3) Analysing: มีความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูล กล่าวคือรู้จักการตั้งคำถามเกี่ยวข้องกับข้อมูล ว่าเพราะอะไร ทำไม และสามารถเจาะลึกในข้อมูลได้ (Insight)
- 4) Arguing: มีความสามารถในการโต้แย้งกับข้อมูล ที่นำเสนอมาได้
ซึ่งส่วนหนึ่งมันก็คือการคิดโดยใช้ข้อมูล (Think in Data) และต้องมีทักษะเชิงคิดวิเคราะห์ในหลายๆด้าน อาทิเช่น 1) ต้องแยกแยะให้ได้ว่าข้อมูลที่มีมาน่าเชื่อถือไหม ดูได้ว่าตัวเลขต่างๆที่ได้มามีประโยชน์หรือไม่ บางครั้งตัวเลขก็อาจผิดได้ถ้าแหล่งข้อมูลไม่ถูกต้องหรือขาดความแม่นยำ 2) ต้องรู้วิธีการรวบรวมข้อมูล ต้องรู้หลักสถิติ บางครั้งกราฟที่แสดงออกมาสามารถที่จะทำให้เราเข้าใจผิดได้ ถ้าเราไม่เข้าใจหลักการที่ถูกต้อง 3) ต้องมีทักษะในการนำเสนอข้อมูลในเรื้องทีซับซ้อนได้ โดยต้องไม่ทำให้ผู้อ่านข้อมูลเข้าใจผิด และ 4) ต้องรู้จักการใช้ข้อมูลให้ครอบคลุมไปทุกส่วนรวมถึงข้อมูลที่อาจขาดหายไป
วันนี้เราอยู่ในสังคม Click Like Share หลายคนอ่านข้อมูล ดูข้อมูล แล้วก็ไม่ได้ใช้ทักษะทางด้านข้อมูล แชร์ต่อทันที และเชื่อโดยขาดการวิเคราะห์ ยิ่งในสังคมที่มีข้อมูลมหาศาล และเราบอกกันว่า Data is new oil ทักษะทางด้านข้อมูลจึงจำเป็นอย่างยิ่งกับการทำงานในปัจจุบัน
ธนชาติ นุ่มนนท์
IMC Institute
thanachart.org 